Η εκκλησία σήμερα 1/8 εορτάζει την Πρόοδο του Τιμίου Σταυρού δηλαδή την έξοδο του Τιμίου Σταυρού από το παλάτι στη Πόλη και τη λιτάνευσή του στις συνοικίες της Κωνσταντινουπόλεως προς ευλογία των πιστών. Στην Κωνσταντινούπολη, μετά την προσκύνηση του Τιμίου Ξύλου, γινόταν η λεγόμενη Πρόοδος, δηλαδή η περιφορά Του μέσα στην πόλη.
Ο Ευστρατιάδης αναφέρει τα έξης: «Κατά την ημέρα ταύτην εξήγετο εκ του σκευοφυλακίου της μεγάλης εκκλησίας ο Τίμιος Σταυρός, περιήγετο ανά την πόλιν και εξετίθετο εις διαφόρους ναούς προς προσκύνησίν και αγιασμόν των πιστών και πάλιν απετίθετο εις το σκευοφυλάκιον». Ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος στο έργο «Έκθεσις Βασιλείου τάξεως» περιγράφει τον τρόπο που γινόταν, τόσο η προσκύνηση, όσο και η περιφορά. Το Τίμιο Ξύλο, λοιπόν, προσφερόταν για προσκύνηση από τους πιστούς από τις 23 Ιουλίου και για επτά ημέρες. Στη συνέχεια, για δύο εβδομάδες γινόταν η Πρόοδος του Τιμίου Ξύλου προς αγιασμό, η οποία κάλυπτε όλη σχεδόν την Πόλη και τα περίχωρα της. Στις 14 Αυγούστου περίφεραν το Τίμιο Ξύλο στα ανάκτορα και το εναπόθεταν στο εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων, που βρισκόταν εντός του παλατιού. Η επίσημη όμως εορτή θεσπίστηκε αργότερα. Τον 12ο αιώνα, στα χρόνια της αυτοκρατορίας του Μανουήλ Κομνηνού, οι Βυζαντινοί σώθηκαν από επιδρομή των Σαρακηνών με τη βοήθεια του Τιμίου Ξύλου. ‘Έκτοτε η εορτή ορίστηκε την πρώτη μέρα της νηστείας του Δεκαπενταυγούστου (1 Αυγούστου) και συνοδευόταν από λιτάνευση (πρόοδο) του τιμίου Σταυρού. Ο Πατμιακός κώδικας 266 αναγράφει ότι επίσης κατά την 1η Αυγούστου στη Μεγάλη Εκκλησία ετελείτο «η Βάπτισις των τιμίων Ξύλων».Ο Σταυρός αναδεικνύεται σύμβολο ευλογίας και μέτρο της αγάπης και της συγχώρεσης. Ο Σταυρός του Κυρίου δείχνει το μέγεθος και της αγάπης και της θυσίας του ίδιου του Θεού, τόσο για τον άνθρωπο όσο και για τη δημιουργία ολόκληρη. Παρακολουθήστε σε ζωντανή μετάδοση από τον Ιερό Ναό των Αγίων Ισιδώρων Λυκαβηττού τον Όρθρο και την Θεία Λειτουργία της Προόδου του Τιμίου Σταυρού.
