Οι μέλισσες είναι το πρώτο έντομο που επιβεβαιωμένα αντιλαμβάνονται σύνθετα μοτίβα, όπως ο χρόνος
Οι μέλισσες μπορούν να διακρίνουν τη διάρκεια των αναλαμπών φωτός και να χρησιμοποιούν αυτή την πληροφορία για να αποφασίζουν πού θα ψάξουν για τροφή, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Αυτή είναι η πρώτη απόδειξη μιας τέτοιας ικανότητας στα έντομα και μια ανακάλυψη που θα μπορούσε να βοηθήσει να λυθεί μια μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με το αν τα έντομα μπορούν να αντιληφθούν σύνθετα μοτίβα
Όπως αναφέρει και το CNN, η νέα μελέτη διεξήχθη από τον διδακτορικό φοιτητή Άλεξ Ντέιβιντσον και την επιβλέπουσα του, Ελισάμπετα Βέρσατσε, επίκουρη καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου. «Στο παρελθόν, (τα έντονα) θεωρούνταν ότι ήταν απλώς πολύ βασικές μηχανές αντανακλαστικών που δεν έχουν καμία ευελιξία», σχολίασε η Βέρσατσε.
«Αντιλαμβάνονται ερεθίσματα που δεν είχαν ξαναδεί κατά την Εξέλιξη»
Για να καταλήξει σε αυτό το εύρημα, η ομάδα δημιούργησε ένα λαβύρινθο μέσα από τον οποίο ταξίδευαν μεμονωμένα οι μέλισσες όταν έφευγαν από τη φωλιά τους για να συλλέξουν τροφή.
Οι ερευνητές παρουσίασαν στα έντομα δύο οπτικά ερεθίσματα: ένας κύκλος που φωτιζόταν με μια σύντομη αναλαμπή και ένας άλλος με μια μακρά αναλαμπή φωτός. Πλησιάζοντας στους αντίστοιχους κύκλους, οι μέλισσες έβρισκαν στον έναν γλυκιά τροφή που τους αρέσει και στον άλλον πικρή τροφή, που δεν τους αρέσει.
Οι κύκλοι βρίσκονταν σε διαφορετικές θέσεις σε κάθε δωμάτιο του λαβύρινθου, αλλά οι μέλισσες μάθαιναν εν καιρώ να πετούν προς τον κύκλο με τη σύντομη αναλαμπή φωτός που συνδεόταν με τη γλυκιά τροφή.
Στη συνέχεια, ο Ντέιβιντσον και η Βέρσατσε εξέτασαν τη συμπεριφορά των μελισσών όταν δεν υπήρχε τροφή, για να αποκλείσουν το ενδεχόμενο οι μέλισσες να μπορούσαν να δουν ή να μυρίσουν τη ζαχαρούχα τροφή. Τότε, διαπίστωσαν ότι οι μέλισσες ήταν σε θέση να ξεχωρίσουν τους κύκλους βάσει της διάρκειας των αναλαμπών φωτός και όχι με βάση άλλες ενδείξεις.
«Και με αυτόν τον τρόπο δείχνουμε ότι η μέλισσα επεξεργάζεται ουσιαστικά τη χρονική διαφορά μεταξύ των αναλαμπών για να καθοδηγήσει την επιλογή της κατά τη συλλογή τροφής», είπε ο Ντέιβιντσον.
«Χαιρόμασταν να βλέπουμε ότι, στην πραγματικότητα, οι μέλισσες μπορούν να αντιλαμβάνονται ερεθίσματα που, κατά τη διάρκεια της Εξέλιξης, δεν είχαν ξαναδεί ποτέ», είπε η Βέρσατσε, αναφερόμενη στις αναλαμπές φωτός. «Μπορούν να αξιοποιούν νέα ερεθίσματα που δεν είχαν ξαναδεί για να λύσουν προβλήματα με ευέλικτο τρόπο. Πιστεύω ότι αυτό είναι πραγματικά αξιοσημείωτο», συμπλήρωσε.
Οι ερευνητές λένε ότι οι μέλισσες είναι από τα λίγα ζώα, μαζί με τον άνθρωπο και άλλα σπονδυλωτά όπως οι μακάκοι και τα περιστέρια, που μπορούν να διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ σύντομων και μακρών αναλαμπών, σε αυτή την περίπτωση μεταξύ 0,5 και 5 δευτερολέπτων.
Για παράδειγμα, αυτή η ικανότητα βοηθά τους ανθρώπους να κατανοούν τον κώδικα Μορς, όπου μια σύντομη αναλαμπή χρησιμοποιείται για να επικοινωνήσει το γράμμα «E» και μια μακρά αναλαμπή το γράμμα «T».
Περισσότερα από «απλές μηχανές»
Δεν είναι σαφές πώς οι μέλισσες μπορούν να υπολογίσουν τη διάρκεια του χρόνου, αλλά η ομάδα σκοπεύει να διερευνήσει τους νευρωνικούς μηχανισμούς που επιτρέπουν στα έντομα να το κάνουν.
Οι επιστήμονες σκοπεύουν επίσης να διεξάγουν παρόμοια έρευνα με μέλισσες που μπορούν να κινούνται ελεύθερα σε αποικίες, αντί μεμονωμένα, και να μελετήσουν τις γνωστικές διαφορές που επιτρέπουν σε κάποιες μέλισσες να μάθουν να διακρίνουν τη διάρκεια του χρόνου πιο γρήγορα από άλλες.
Ο Ντέιβιντσον ελπίζει ότι τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν τους ανθρώπους να εκτιμήσουν ότι οι μέλισσες και άλλα έντομα δεν είναι απλές «μηχανές που κινούνται ουσιαστικά από ένστικτο», αλλά «σύνθετα ζώα με προσωπικές ζωές που έχουν δικές τους εμπειρίες». «Στην πραγματικότητα, διαθέτουν σύνθετη γνώση, ευελιξία στη μάθηση, τη μνήμη και τη συμπεριφορά», πρόσθεσε.
«Αυτό μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αντιληφθούν τις μέλισσες ως κάτι περισσότερο από απλούς, ασυνείδητους επικονιαστές», είπε η Βέρσατσε. «Δεν είναι απλώς μηχανές για τους δικούς μας σκοπούς», συνέχισε.
Ευρήματα που μπορούν να αναθεωρήσουν το πώς αντιλαμβανόμαστε τον χρόνο
«Τα ευρήματα θέτουν επίσης σημαντικά ερωτήματα σχετικά με την κατανόησή μας για τον χρόνο», σύμφωνα με τον Ντέιβιντσον. «Είναι ένα τόσο θεμελιώδες κομμάτι της ζωής μας και της ζωής όλων των ζώων, αλλά ακόμα δεν κατανοούμε πραγματικά τι είναι ο χρόνος και πώς τον επεξεργαζόμαστε στο μυαλό μας. Πιστεύω ότι αυτή η μελέτη είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα γιατί δείχνει ότι δεν πρόκειται μόνο για ένα ανθρώπινο ζήτημα», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές δημοσίευσαν τα ευρήματά τους την Τετάρτη (12/11) στο περιοδικό Biology Letters.
Η μελέτη δείχνει ότι «οι μέλισσες διαθέτουν μια εξελιγμένη αίσθηση του χρόνου», σύμφωνα με την Σίντια Ακέμι Οϊ, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Κέντρο Έρευνας για τη Βιοποικιλότητα και το Περιβάλλον στο University College London, χωρίς ωστόσο να συμμετέχει η ίδια στη νέα έρευνα. «Αυτό το εύρημα έχει απόλυτο νόημα, καθώς οι μέλισσες πρέπει να διαχειρίζονται προσεκτικά τον χρόνο τους κατά τη συλλογή τροφής για να μεγιστοποιούν τα εύρετρα και να ελαχιστοποιούν το κόστος επιστροφής στη φωλιά. Τέτοιες μελέτες δε βοηθούν μόνο στην κατανόηση της γνωστικής ικανότητας των εντόμων, αλλά επίσης ρίχνουν φως στα κοινά και μεμονωμένα χαρακτηριστικά των νευρωνικών τους λειτουργιών, προσφέροντας πολύτιμες γνώσεις στον τομέα», παρατήρησε.
Ο Τζόλγιον Τρόσκιανκο, οπτικός οικολόγος στο Πανεπιστήμιο του Έξετερ στην Αγγλία, ο οποίος δε συμμετείχε στη μελέτη, σχολίασε πως τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι μέλισσες «μάλλον χρησιμοποιούν εκπαίδευση που τους επιτρέπει να μετρούν τη διάρκεια του χρόνου». «Η μέθοδος δείχνει ότι οι μέλισσες μπορούν να μάθουν χρησιμοποιώντας πληροφορίες εκτός του συνηθισμένου περιβαλλοντικού τους πλαισίου, κάτι που βρίσκω συναρπαστικό, καθώς δείχνει πώς αυτός ο τύπος γενικής μάθησης μπορεί να επιτευχθεί με εγκεφάλους που είναι πολλές τάξεις μεγέθους μικρότεροι από αυτούς των πουλιών και των τρωκτικών στα οποία επικεντρώθηκε προηγούμενη έρευνα. Επομένως, μεγαλύτεροι εγκέφαλοι δεν είναι πάντα απαραίτητοι για να υπάρξουν πραγματικά εντυπωσιακές γνωστικές ικανότητες», κατέληξε.
Πηγή: Ethnos.gr
Πηγή φωτό αρχείου EUROKINISSI
